Jakie są najczęstsze wady postawy wynikające ze źle dobranych butów dziecięcych?

Odpowiednio dobrane buty dla dziecka to nie fanaberia, ale jeden z kluczowych elementów profilaktyki wad postawy. Niestety w praktyce często okazuje się, że maluchy chodzą w obuwiu za małym, za dużym, zbyt sztywnym lub zbyt miękkim. Efekt? Zaburzenia ustawienia stóp, które z czasem wpływają na kolana, biodra, a nawet kręgosłup. Jakie wady postawy najczęściej wynikają z noszenia źle dopasowanych butów?

Płaskostopie poprzeczne i podłużne

Płaskostopie to jedna z najczęściej diagnozowanych wad u dzieci. Nieprawidłowe obuwie – zwłaszcza za ciasne w palcach, z wąskim czubkiem albo bez odpowiedniej elastyczności w podeszwie – ogranicza naturalną pracę mięśni i ścięgien stopy.

Skutek?

• Zanik wysklepienia podłużnego lub poprzecznego stopy, czyli klasyczne „zapadnięcie się” stopy.

• Ból w przedniej części stopy, szybsze męczenie się podczas spacerów czy biegania.

• W przyszłości – skłonność do haluksów i modzeli.

Co ważne, małe dzieci do ok. 4 roku życia mają naturalnie spłaszczoną stopę (przez poduszeczkę tłuszczową). Ale po tym okresie stopa powinna stopniowo się wysklepiać. Nieodpowiednie buty mogą ten proces zaburzyć.

Koślawość pięt i kolan

Za miękkie lub zbyt szerokie zapiętki w butach sprawiają, że pięta nie ma odpowiedniego podparcia. Stopniowo zaczyna uciekać na zewnątrz, co nazywa się koślawością pięty.

A ponieważ organizm to całość, takie ustawienie stopy pociąga za sobą kolana, które zaczynają ustawiać się w literę „X” – mamy wówczas do czynienia z koślawością kolan.

Konsekwencją może być:

• szybsze zużywanie stawów,

• ból w kolanach,

• zaburzenia wzorca chodu.

Szpotawość stóp

To odwrotna wada do koślawości. Jeśli buty mają zbyt twardą cholewkę, uciskają zewnętrzną krawędź stopy lub są źle dobrane długością i szerokością – może dojść do szpotawości, czyli ustawiania stóp na zewnątrz (przy większym obciążeniu zewnętrznej krawędzi).

Często widać to w zbyt szybkim ścieraniu się podeszwy po zewnętrznej stronie.

Paluch koślawy (hallux valgus)

Choć halluksy kojarzą się głównie z dorosłymi, ich zalążki często powstają już w dzieciństwie – właśnie przez źle dobrane buty. Za wąskie czubki uciskają palce, wypychają duży palec w bok i deformują jego staw.

Koślawy paluch to problem, który zwykle narasta z wiekiem. Dlatego tak ważne jest, by dziecięce obuwie miało szeroki przód, w którym palce mogą swobodnie pracować.

Wady kręgosłupa wynikające z problemów ze stopami

Źle ustawione stopy i nieprawidłowy wzorzec chodu sprawiają, że całe ciało kompensuje brak stabilności. Dziecko może:

• mocniej wypychać biodra do przodu,

• nadmiernie wyginać odcinek lędźwiowy (hiperlordoza),

• a w efekcie nawet nabawić się skoliozy.

Wszystko zaczyna się od stóp – fundamentu dla reszty układu ruchu.

Jak uniknąć tych problemów?

Najprostsze i najskuteczniejsze działania profilaktyczne to:

• Dobieraj buty dla dzieci zgodnie z długością i szerokością stopy (najlepiej z zapasem 5-7 mm).

• Stawiaj na elastyczne podeszwy i usztywniony zapiętek, który stabilizuje piętę.

• Unikaj używanych butów po starszym rodzeństwie – odkształciły się już do cudzej stopy.

• Pozwalaj dziecku chodzić boso po różnych nawierzchniach – piasku, trawie, matach sensorycznych.

I co najważniejsze – regularnie kontroluj u specjalisty ustawienie stóp i postawy. Szybkie wychwycenie problemu pozwala wdrożyć ćwiczenia albo dobranie wkładek, zanim dojdzie do utrwalonych zmian w układzie ruchu.